Türk Deniz Kuvvetlerinin Gelişimine Bir Bakış
Türk Deniz Kuvvetleri’nin Modernizasyon Çalışmalarına Bir BakışÜç kıtanın geçiş noktası üzerindeki bir coğrafyada yer alan ve zengin kaynaklara sahip olan ülkeler arasında enerji köprüsü oluşturan Türkiye için güçlü ve üstün yetenekli bir donanmaya sahip olmak vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı [DzKK], mevcut ve değişen tehdit ortamında kendisine geniş bir yelpazede tevdi edilen görevleri ve taahhütleri icra edebilmesi için ihtiyaç duyduğu kuvvet yapılanmasını oluşturmak ve en son teknolojiyi haiz silah, sistem ve sensörlerle donatılmış değişik tipte platformları temin etmek üzere çalışmalarını sürdürmektedir.
Bu çerçevede; hazırlanan savunma planına uygun olarak gerçekleştirilecek ana platform ve sistem tedariklerinde, azami yurt içi Savunma Sanayi desteği ve teknoloji transferi öngörülmektedir. Bu süreçte Türk Deniz Kuvvetleri tarafından ilk aşamada özellikle su üstü harp gemisi [MilGem, TF-100 ve TF-2000] dizaynı, komuta kontrol ve elektronik harp gibi alanlarda bilgi ve teknoloji birikimi oluşturulmuş, müteakiben su üstü ve su altı platformlarından atılabilen güdümlü mermi ve ağır torpido sistemleri ile Milli Denizaltı [MilDen] Projelerine odaklanılmıştır. Bunun sonucu olarak, prototip platformların askeri tersanelerde inşası, prototip sistemlerin de askeri araştırma merkezlerinde üretilmesi, geriye kalan platform ve sistemlerin seri üretiminin [sanayileşmenin] ise DzKK’nın tecrübe ve bilgisinin yurt içi sanayiye aktarılması yolu ile gerçekleştirilmesi prensibi benimsenmiştir. Söz konusu prensip ilk olarak GENESİS Projesinde başarı ile uygulanmış ve başarısı kanıtlanmıştır.
Türk Deniz Kuvvetlerinin gelecekteki rolü Türkiye’yi çevreleyen denizler ve açık denizleri kapsayan alanlarda Türkiye’nin menfaatlerinin korunmasını sağlamaktır. Bu çerçevede ortaya çıkan harekat ihtiyaçları su üstü harbi, denizaltı harbi, denizaltı savunma harbi, hava savunma harbi ve keşif gözetleme görev fonksiyonlarını yerine getirebilecek modern su üstü, su altı ve hava platformlarına sahip olunmasını dikte ettirmektedir. Bu ihtiyacı karşılamak üzere hayata geçirilen modernizasyon projeleri bugün ve gelecekteki harekat ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için kaynak ile dengelenmiş kuvvet yapısını oluşturmak üzere hazırlanmaktadır.
Bu makalemizde Türk Deniz Kuvvetleri’nin uzun dönemli modernizasyon ihtiyacı kapsamında Savunma Sanayi İcra Komitesi [SSİK] kararları ile hayata geçirilen su üstü, su altı ve hava platformu projeleri hakkında özet bilgi sunacağız.
Uzun Ufuk Yer Sistemleri [IMSS]
Radar, R-ESM [Radar-Elektronik Destek Teçhizatı] ve Haberleşme Sistemlerinin tedarik ve entegrasyonunu kapsayan Projede Ana Yüklenici Thales NL, Alt Yükleniciler ise AYESAŞ ve Yaltes firmalarıdır. Sözleşmesi Temmuz 2oo3’te imzalanan Proje altında beş Suricate-2000 Mk2 Kıyı Gözetleme Radarı ve üç DR3000 Radar-Elektronik Destek Sistemi [R-ESM] ile gerekli haberleşme sistemleri hazır alım modeli altında tedarik edilerek belirlenen mevzilere kurulumları yapılmıştır.
Ege Denizi’nde kullanıma giren Uzun Ufuk Sistemi’nin Doğu Akdeniz’i de kapsayacak şekilde genişletilmesi çalışmaları kapsamında, ihalede yaşanılan gecikmenin cezai müeyyidesi kapsamında ücretsiz olarak temin edilen 4’üncü Suricate Mk2 Kıyı Gözetleme Radarı Kaş, Antalya’da, finansmanı Kıbrıs Türk Barış Gücü bütçesinden karşılanan 5’inci Radar ise 2o12 sonunda [kabul testleri 2o13 ilk yarısı içinde gerçekleşti] Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti [Kantar]’nde konuşlandırılmıştır. Böylelikle hem Ege Denizi, hem de Doğu Akdeniz’deki stratejik deniz alanları için kesintisiz radar kaplaması kabiliyeti tesis edilmiştir. Başlangıçta üç Suricate Mk2 Radarı planlandığı için sözleşme altında sadece üç DR-3000 R-ESM/EDT Sistemi tedarik edilmiştir. 4’üncü ve 5’inci radar mevzileri için ihtiyaç duyulan R-ESM Sistemi’nin gemilerden sökülecek sistemler veya yurt içinden tedarik edilecek yeni üretim bir sistem üzerinden karşılanması bekleniyor. Uzun Ufuk Sistemi, İzmir [Yenikale]’de konuşlu 32 operatör konsoluna sahip Gözetleme Koordinasyon Merkezi’nden yönetilmektedir. Surricate Mk2 Kıyı Gözetleme Radarları ve DR-3000 EDT/ESM Sistemlerinden elde edilen verilerle hazırlanan tanımlanmış deniz resmi, tüm verilerin akıtıldığı bu merkezde oluşturularak, bilahare ilgili harekat merkezleri ile denizdeki birliklere gönderilmektedir.
G-Sınıfı Firkateyn Modernizasyonu
DzKK hizmetindeki sekiz Gabya [G] Sınıfı [FFG-7 OH Perry Sınıfı] Firkateynde kullanılan eski nesil Savaş Yönetim Sistemi [SYS]’nin, milli olarak üretilen, yeni nesil Gemi Entegre Savaş İdare Sistemi [GENESİS] ile değiştirilmesinin hedeflendiği G-Sınıfı Firkateyn Savaş Yönetim Sistemi Modernizasyon Programı [G-GSMP] Ağustos 2o12’de tamamlanmıştır. Havelsan Ana Yükleniciliğinde yürütülen Projenin ikinci aşamasında ise GENESİS SYS modernizasyonundan geçirilen Gabya Sınıfı Firkateynlerden dördüne Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nda SMART-S Mk2 3 Boyutlu Arama Radarı [3-BAR] ve RIM-162B Blok 1 ESSM Füzeleri için dikine atış kabiliyetli sekiz hücreli [quad-pack özelliği sayesinde toplam 32 ESSM füzesi taşınabilmekte] Mk41 VLS entegre edilmektedir. Bu çerçevede GENESİS SYS ile donatılan TCG Gediz [F-495], TCG Gökova [F-496], TCG Göksu [F-497] ve TCG Giresun [F-491] firkateynlerine Mk41 VLS ve SMART-S Mk2 3-BAR entegrasyonu gerçekleştirilmektedir. Mk41 VLS entegrasyonundan geçirilen ilk gemi olan TCG Gediz üzerindeki SMART-S 3-BAR modernizasyon çalışması Ocak 2o13’te tamamlanmıştır. Hem Mk41 VLS, hem de 3-BAR entegrasyonu yapılacak son gemi olan TCG Giresun üzerindeki çalışmaların Ekim 2o14’te tamamlanması planlanmıştır.
MEKO 200T Track IIA/B 3-BAR ve Mk41 VLS Modernizasyonu
GENESİS SYS modernizasyonundan geçirilen Gabya Sınıfı; TCG Gediz, TCG Gökova, TCG Göksu ve TCG Giresun Firkateynlerine ilave olarak envanterdeki MEKO 200T Track IIA/B Sınıfı; TCG Barbaros [F-244], TCG OruçReis [F-245], TCG SalihReis [F-246] ve TCG KemalReis [F-247] Firkateynleri üzerinde de SMART-S Mk2 3-BAR ve Mk41 VLS entegrasyonu ve iyileştirmesi gerçekleştirilmektedir. Söz konusu gemilerde bulunan ve yüksek MTBF [arızalar arası ortalama süre] değeri ile dikkat çeken emektar AWS-9/Tip-996 Radarları daha uzun menzil ve daha iyi bir MTBF performansı sunan SMART-S Mk2 Radarı ile değiştirilmiştir. SMART-S Mk2 Radarlarının Gabya Sınıfında kullanılan GENESİS SYS’ne entegrasyonları Havelsan tarafından yapılırken, Track IIA/B Sınıfı’nda yer alan STACOS SYS’ne entegrasyonları ise Yaltes tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede modernize edilen ilk gemi olan TCG SalihReis üzerindeki SMART-S Mk2 3-BAR ve Mk41 VLS Baseline VII iyileştirme kiti entegrasyon/enstalasyon çalışmaları 2o12’de tamamlanmış ve gemi modernizasyon sonrasında tekrar DzKK’na teslim edilmiştir. TCG SalihReis’in RIM-162B Blok 1 ESSM kapasitesi, Baseline VII iyileştirmesi sonrasında 64’e yükselmiştir. Ancak, rutin görevlerde Mk41 VLS sistemindeki hücrelerin sadece bir bölümü füze ile doldurulmaktadır. DzKK’nın talebi doğrultusunda 2o13’te MEKO 200T Track IIA/B Sınıfı herhangi bir gemi üzerinde SMART-S Mk2 3-BAR enstalasyonu yapılmamıştır. 16 hücreli Mk41 VLS Baseline VII lançeri [sekiz hücreli Mk29 lançerinin yerine] entegre edilecek ilk gemi olan TCG Barbaros Firkateyni üzerindeki çalışmalara başlanılmıştır. Mk 41 VLS entegrasyonu için gerekli olan çelik saçtan imal yuva Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nda imal edilmiştir.
S-Band [E/F Bandı] SMART-S Mk2 Radarının yurt içinde lisanslı üretimi ve gemilere [G-Sınıfı ve Barbaros ve SalihReis Sınıfı] entegrasyonu maksadıyla Ekim 2oo9’da Savunma Sanayi Müsteşarlığı [SSM] ile Ana Yüklenici Aselsan arasında Euro85 Milyon değerinde bir kontrat imzalanmıştı. Bu çerçevede ihtiyaç duyulan toplam sekiz SMART-S Mk2 Radarının yurt içinde lisanslı üretimi ve gemilere entegrasyonu halen Aselsan tarafından gerçekleştirilmektedir. Aselsan halihazırda bu Radarların yüksek çıkış gücüne sahip katı hal Göndermeç ve Almaç [T/R] Modüllerini özgün olarak yeniden geliştirmiş ve radom gibi bazı kritik komponentlerini de yurt içinde üretmiştir. SMART-S Mk2 Radarı aynı zamanda LST ve LPD gemilerinde de kullanılacaktır.
MilGem Seri Üretim [MilGem-S]
MilGem Projesi altında İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilen birinci gemi TCG Heybeliada [F-511] Korveti 27 Eylül 2o11’de Donanmaya katılmış ve gemi katıldığı tüm tatbikatlarda sahip olduğu üstün özelliklerle Türk Donanmasının yıldızı olmuştur. Projenin ikinci gemisi TCG Büyükada [F-512]’ya ise ilk kaynak 27 Eylül 2oo8’de atılmış ve inşasına fiili olarak 15 Haziran 2oo9’da başlanılıp, 27 Eylül 2o11’de denize indirilen gemi 27 Eylül 2o13’te Türk Deniz Kuvvetleri’ne teslim edilmiştir.
MilGem Korvetlerinin 3’üncü gemiden itibaren seçilecek bir özel sektör tersanesi sorumluluğunda inşa edilerek DzKK’na teslim edilmesi planlanmış ve bu kapsamda alınan SSİK kararı ile MilGem-S [MilGem Seri Üretim] Projesi başlatılmıştı. Aralık 2o11’de SSM’nca belirlenen Dearsan ve RMK Marine Tersanelerine Teklife Çağrı Dosyası [TÇD/RfP] yayımlanmış ve firmalardan teklifler 14 Mayıs 2o12’de alınmıştı. Bu süreçte, finansmanı milli bütçeden karşılanacak ancak nihai sorumluluğu MilGem-S ihalesinin galibi Ana Yüklenici özel sektör tersanesinde olacak üçüncü gemi TCG Burgazada [F-513] Korvetinin de söz konusu tersanelerin henüz bu tip bir gemi inşası için yeterli bilgi birikimi ve insan gücüne sahip olmadıkları değerlendirilerek SSİK kararı ile İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilmesi kararlaştırılmıştı. Temmuz 2o12’de icra edilen SSİK toplantısında ise finansmanı milli bütçeden karşılanacak ve nihai sorumluluğu MilGem-S ihalesinin galibi Ana Yüklenici özel sektör tersanesinde olacak şekilde dördüncü gemi TCG Kınalıada [MilGem-S Projesi’nin ikinci gemisi] Korvetinin de yine İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilmesi kararlaştırılmış, böylece MilGem-S Projesinde gemi inşa modeli 2+4 [2 askeri tersane + 4 özel sektör tersanesi] şeklinde revize edilmişti. 3 Ocak 2o13 tarihli SSİK toplantısında alınan karar ile RMK Marine Tersanesi MilGem-S Projesi’nde Ana Yüklenici özel sektör tersanesi olarak seçilmiştir. Ancak, bu karara SEDEF Tersanesi’nin itiraz etmesi üzerine ihalenin iptal edilerek yenilenmesi gündeme gelmiş ve 26 Eylül 2o13’te toplanan SSİK, 3 Ocak 2o13 tarihli SSİK toplantısında alınan kararın iptal edilmesine, 3’üncü ve 4’üncü gemilerin İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilmesine ve ihalenin kalan dört gemi için tekrar edilmesine karar almıştır. Yeni ihalenin 2o14 başlarında açılması bekleniyor.
TF-100 Genel Maksat Firkateyni ve TF-2000 HSH Firkateyni
Türk Deniz Kuvvetleri için ilk aşamada dört TF-100 Genel Maksat Firkateyni ve dört TF-2000 Hava Savunma Harbi [HSH] Firkateyni ihtiyacı tanımlanmıştır. İnşalarına 2o17’de başlanılması ve Yavuz Sınıfı Firkateynlerin yerini alması planlanan TF-100 Sınıfı Firkateynlerin tamamının seçilecek bir özel sektör tersanesinde inşa edilmesi öngörülmüşse de MilGem-S Projesinde 3’üncü ve 4’üncü gemilerin de yine İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilecek olması münasebetiyle özel sektör tersanelerinin bu boyutta bir su üstü harp gemisi inşası için o tarihe kadar yeterli alt yapı ve bilgi birikimine kavuşamayacakları değerlendirildiğinde, en azından ilk [prototip] geminin İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilmesi gündeme gelebilecektir.
5 Aralık 2oo7’de gerçekleştirilen SSİK toplantısında başlangıç kararı alınan TF-2000 Projesi altında, güdümlü mermilerden, uçaklardan ve diğer hava vasıtalarından atılan klasik/modern mühimmat gibi hava tehditlerine karşı bekayı sağlayacak, ayrıca komuta kontrol ve muhabere, gözetleme, erken ihbar, keşif ve teşhis, su üstü harbi, denizaltı savunma harbi, elektronik harp görev fonksiyonlarına katkı sağlayacak ve tam yükle deplasmanları 7.ooo-7.5oo ton arasında gerçekleşecek dört modern Hava Savunma Harbi [HSH] Firkateyninin yurt içinden tedariki hedeflenmektedir. DzKK Araştırma Merkezi Komutanlığı [ArMerKom] ile İstanbul Tersanesi Komutanlığı işbirliği ile tasarlanacak TF-2000 Firkateynlerinden ilkinin İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilerek 2o23’te DzKK envanterine girmesi, diğer üç geminin ise seçilecek bir özel sektör tersanesinde inşa edilmesi planlanmıştır. Edindiğimiz bilgiye göre DzKK halihazırda TF-100 Genel Maksat ve TF-2000 Hava Savunma Harbi Firkateynleri için ortak bir platformun kullanılıp kullanılamayacağı üzerinde değerlendirme yapmaktadır.
TF-2000 Firkateynleri Aselsan liderliğinde Türk Savunma Sanayi şirketlerince geliştirilecek aktif faz dizinli, X-Bant Çok Amaçlı Aktif Faz Dizinli Radar [ÇAFRad] ve Havelsan-ArMerKom işbirliğiyle geliştirilen Ağ Destekli C2 kabiliyetli GENESİS ADVent SYS ile donatılacaktır. Edindiğimiz bilgiye göre ÇAFRad’ın bir yüzü ile ilk testlerin 2o17’de yapılması ve 2o18’de ÇAFRad’ın bir su üstü platforma monte edilerek deniz testlerinin gerçekleştirilmesi planlanmıştır. En son teknoloji ürünü kısa/orta ve uzun menzilli [RIM-162 ESSM Blok 2, SM-2 Blok 3A/B ve SM-3 gibi] füzesavar ve hava savunma füze sistemleri ile su üstü ve su altı harbine yönelik silahlar ile donatılacak TF-2000 Firkateynlerinde iki S-70B SeaHawk Helikopterinin yanı sıra Gemiye Konuşlu İnsansız Hava Araçları [G-İHA]’nın da konuşlandırılması bekleniyor.
Süratli Amfibi Gemi [LCT]
SSM ile Anadolu Tersanesi [ADİK]/Furtrans Ortak Girişimi arasında 17 Haziran 2oo9’da imzalanan Euro94.5 Milyon değerindeki sözleşme altında başlanan Süratli Amfibi Gemi [LCT] Projesi’nin 8’inci ve son gemisi Ç-158, 28 Ağustos 2o12’de düzenlenen bir törenle DzKK’na teslim edilmiştir. Milli tasarım LCT Gemileri; 79.85m boyunda olup, tam yük deplasmanları 1.156 tondur. 16kts sürat ile 4oo deniz milinin üzerinde menzile erişebilen Gemiler, ikmal yapmadan yedi gün süreyle denizde kalabilmektedir. LCT, 18 kişilik mürettebat tarafından işletilmekte ve 26o kişilik bir Deniz Piyade birliğini beraberlerinde taşıyabilmektedir. LCT, özsavunma için iki Aselsan 25mm STOP ve iki 12.7mm MT ile silahlandırılmıştır. LCT Gemileri performanslarından ödün vermeksizin [tam yükle 18kt sürat gibi] güvertelerinde 2oo ton, düşük performansla ise azami 42o ton [yedi ana muharebe tankı] yük taşıyabilme kapasitesine sahiptir.
Amfibi Gemi [LST]
DzKK’nın modern Tank Çıkarma Gemisi ihtiyacını karşılamak üzere başlatılan Amfibi Gemi [LST] Projesi’nde tedarik sözleşmesi, SSM ile Anadolu Tersanesi [ADİK] arasında 16 Haziran 2o11’de imzalanmış ve avans ödemesinin yapılmasını müteakip inşa faaliyetlerine [Tₒ] 17 Haziran 2o13 itibarıyla başlanmıştır. Euro391.25o Milyon değerindeki Proje, Tank Çıkarma Gemisi [Landing Ship Tank/LST] olarak da bilinen tamamen yerli ve özgün tasarım iki Amfibi Geminin iki ayrı kızakta inşa edilerek DzKK’na teslim edilmesini kapsamaktadır. LST gemilerinden ilkinin, sözleşmenin yürürlüğe girmesini müteakip 44’üncü ayda, ikincisinin ise 52’nci ayda DzKK’na teslim edilmesi planlanmıştır. Toplam uzunluğu yaklaşık 139m, genişliği 19.6m ve tam yük ağırlığı ise 7.125 tona ulaşan LST, iki şaft ve dört dizel ana makineden oluşan ana tahrik ve sevk sistemi ile donatılacak. Azami sürati tam yükle 18+ deniz mili olacak LST gemileri, 15 mil sürat ile en az 6.ooonm veya 3o gün denizde kalabilecek. Üzerlerinde 15t sınıfı helikopterin inip kalkmasına imkan tanıyacak bir pisti bulunacak olan LST gemilerinde 12 Subay, 51 Astsubay ve 66 Erbaş ve Er olmak üzere toplam 129 gemi personeli görev yapacak ve 35o amfibi personel [azami 55o kişi] taşınabilecek. 1.1oom² kapalı araç güvertesi alanı ve 69om² açık güverte alanı ile LST Gemisi yaklaşık 1.2oo ton yük veya değişik tiplerdeki amfibi araçları [araç tipine bağlı olarak 24, 48 ve 6o+ adet] taşıyabilecek. Bu kapasite ile tanesi 6o ton olan 2o tank LST tarafından rahatlıkla taşınabilecektir.
LST Gemileri, 45o mermi/dakika atış süratine sahip tek namlulu iki 4omm Single Fast Forty Topunun stealth kupolaya sahip ve dahili Mikro Atış Kontrol Sistemi [MFCS] ile donatılmış Tip C versiyonunu [dört 4omm Single Fast Forty Topunun tedariki için OtoMelara ile yaklaşık Euro2o Milyon değerinde bir anlaşma imzalanmıştır] ile iki 12.7mm STAMP ve iki 2omm Phalanx CIWS [DEMAM malzeme olarak sağlanacak] ile silahlandırılacaklar. Üst güvertesi 7.62mm mermilere karşı balistik korumaya sahip olacak ve yaklaşık %7o yerli sanayi katılımı [KOBİ payı yaklaşık %5o olarak öngörülüyor] ile inşa edilecek gemilerdeki elektronik donanım arasında; Aselsan üretimi SMART-S Mk2 3-BAR, Alper LPI Radarı, LN-270 INS/GPS [Cayro] Sistemi, Lazer İkaz Alıcı Sistemi [LİAS], IFF Sistemi, Uydu Haberleşme Sistemi [SatCom], ARES-2N EDT Sistemi ve iki AselFLIR-300D Hedef Aydınlatma Sistemi, Sea Sentor Torpido Karşı Aldatma Sistemi [TKAS, Ultra Electronics ile iki Sea Sentor TKAS için mali boyutu Euro1o Milyon’a yaklaşan bir sözleşme imzalanmıştır], Kızılötesi Arama ve Takip Sistemi [IRST, SELEX Galileo tarafından imal edilen SASS Sistemi] MilSoft ÇAVLİS Sistemi ve Otomatik Mayın Dökme Sistemi [arka tarafta] de yer alıyor. Havelsan’ın LST Gemilerinde kullanılacak GENESİS tabanlı beş konsoldan oluşan Savaş Yönetim Sistemi [SYS] ve Veri/Bilgi Dağıtım Sistemi gibi özgün çözümlerin yer aldığı iş paketinin mali boyutu Euro6o Milyon’a yaklaşırken, Aselsan’ın Projede üstlenmiş olduğu iş paketlerinin toplam değeri ise Euro63.5 Milyon olup, Şirket tarafından yapılan açıklamada sözleşme altındaki teslimatlara 2o17’de başlanılacağı duyurulmuştur.
Havuzlu Çıkarma Gemisi [LPD]
LPD Projesi; bir Havuzlu Çıkarma Gemisi [LPD] ile dört Mekanize Çıkarma Aracı [LCM], 27 Amfibi Zırhlı Hücum Aracı [AAV], iki Araç ve Personel Çıkarma Aracı [LCVP], bir Rehberleme Maksatlı Komutan Vasıtası ve iki Rijit Tekneli Şişme Bot [Rigid Hull Inflatable Boat/RHIB]’un tedarikini kapsamaktadır. LPD toplam sekiz helikopter ile 94 muhtelif amfibi araç ve Amfibi Deniz Piyade Taburunu taşıma kabiliyetine sahip olacaktır. Türk Deniz Kuvvetleri’nin ayrıca, amfibi harekatta ani reaksiyon göstermek maksadıyla ikisi LPD’de konuşlanmak üzere dört Hava Yastıklı Çıkarma Aracı [LCAC] Tedarik Projesi de bulunmaktadır.
SSM tarafından 21 Şubat 2o1o’da yayımlanan TÇD/RfP’na 16 Mayıs 2o11’de; China Shipbuilding & Offshore International [CSOC] ile işbirliği yapan Desan Deniz İnşaat Sanayi [20.000T Sınıfı], RMK Marine [Özgün LPD çözümü] ve Sedef Gemi İnşaatı [Navantia Juan Carlos I LHD temelli bir çözüm] Tersanelerinden teklif alınmıştır. 3 Ocak 2o13 tarihli SSİK toplantısında “LPD Projesi kapsamında teklif veren firmalarla, tekliflerini iyileştirmeleri için çalışmalara devam edilmesi” yönünde bir karar çıkarken, 26 Eylül 2o13 tarihli SSİK toplantısı sonrasında yapılan resmi açıklamada Projeye ilişkin herhangi bir ifade yer almamıştır. Mali boyutu ABD$1.7 Milyar olarak öngörülen Projede Ana Yüklenici tersane seçiminin bir sonraki SSİK toplantısında yapılması bekleniyor.
Navantia aralarında LPD Projesi’nin de yer aldığı Türkiye’de takip ettiği askeri ve ticari projeleri daha iyi takip edebilmek için Ekim ayı içinde Pendik, İstanbul’da bir ofis [Navantia Turkey Branch Office] açmıştır. Ofisin başına Bölge Direktörü sıfatıyla Jorge Garcia MONDERO atanmıştır. DSEI 2o13 Fuarı sırasında görüşme fırsatı bulduğumuz MONDERO, ihalede sunmuş oldukları teklif bedelinde geçen süre zarfında kayda değer ölçüde bir indirim yaptıklarına vurgu yaptı. CSOC/Desan işbirliğiyle teklif edilen 20.000T Sınıfı LPD, 211m uzunluğa, 32.6m genişliğe, 23 knot azami sürate ve 2o.ooo ton standart deplasmana sahiptir. İhale şartnamesinde belirtilen isterlere uygun olarak hazırlandığı belirtilen 20.000T Sınıfı LPD gemisi, üzerinde 15 ton sınıfında dört GM/DSH/SUH veya Taarruz Helikopterinin aynı anda kalkış ve inişine imkan tanıyacak dört ayrı helikopter spotu [kalkış/iniş noktası] bulunan düz bir uçuş güvertesine ve ona yanal olarak yerleştirilmiş bir ada [island] bölümüne sahiptir. CSOC tarafından hazırlanan ürün broşürüne göre 20.000T Sınıfı LPD gemisi sekizi güvertede, dördü de hangarda olmak üzere toplam 12 helikopteri taşıyabilecek. Personel taşıma kapasitesi mürettebat dahil 1.o68 personel olarak planlanan gemi 16 knot sürat ile 7.ooonm seyir siasına sahip olacak ve su üstü ve hava hedeflerine karşı kullanılmak üzere Aselsan 4omm Top Atış Kontrol Sistemi [TAKS] ile entegre, iki [sancak ve iskele] tek namlulu 4omm Fast Forty Tip C Deniz Topu [AselFLIR-300D donatılmış halde], iki 2omm Phalanx Yakın Savunma Sistemi [CIWS] ve üç 12.7mm STAMP ile silahlandırılacaktır.
Tuzla Sınıfı Yeni Tip Karakol Botu [YTKB]
Proje; DzKK ihtiyacına binaen boğazlarda, üs, liman yaklaşma suları ve sahillere yakın bölgelerde Keşif, Gözetleme, Karakol ve Denizaltı Savunma Harbi [DSH] görev fonksiyonlarını karşılayabilecek, üs ve liman savunma görev fonksiyonlarına da katkıda bulunacak 16 botun yurt içinden tedarikini hedeflemektedir. Proje kapsamında Dearsan Tersanesi ile SSM arasında 23 Ağustos 2oo7’de bir sözleşme imzalanmış ve sözleşme 28 Aralık’ta yürürlüğe girmiştir. DzKK internet sitesine göre 5 Kasım 2o13 itibarıyla inşalarına 3 Mayıs 2oo8’de Dearsan Tersanesi’ndeki tören ile başlanılan botlardan; TCG Tuzla [P1200], TCG Karaburun [P1201], TCG Köyceğiz [P1202], TCG Kumkale [P1203], TCG Tarsus [P1204], TCG Karabiga [P1205], TCG Karşıyaka [P1206], TCG Tekirdağ [P1207], TCG Kaş [P1208] ve TCG Kilimli [P1209] olmak üzere 1o’u teslim alınarak hizmete girmiştir. 11’inci bot TCG Türkeli [P1210]’nin 2o13 sonuna kadar teslim edilmesi bekleniyor. Proje takvimine göre 9-11’inci botların 2o13’te, 12-15’inci botların 2o14’te ve 16’ncı botun 2o15 başlarında DzKK’na geçici tesliminin yapılması bekleniyor. Yerli katkı oranının %7o mertebesinde gerçekleştiğinin vurgulandığı Projede botların inşasında kullanılan yüksek mukavemetli gemi sacları MilGem Korvetlerinde ve LST Gemilerinde de olduğu gibi Erdemir Ereğli Demir ve Çelik Fabrikası’ndan sağlanmaktadır.
Cerbe Sınıfı [Tip 214TN] Denizaltı
Havadan Bağımsız Tahrik [AIP] sistemine sahip altı Cerbe Sınıfı [Tip 214TN Sınıfı] Denizaltının Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nda inşasını kapsayan Yeni Tip Denizaltı [YTDA] Projesi sözleşmesi 22 Haziran 2o11’de yürürlüğe girmiştir. Projede halen ana yüklenici HDW firmasından malzeme akışına ve inşa alt yapı iyileştirme faaliyetlerine devam edilmektedir. HDW’nin Cerbe Sınıfı Denizaltıların inşasında kullanılacak malzemeleri göndermede gecikmesi nedeniyle, daha önce 2o13 olarak planlanan ilk denizaltının inşa faaliyetlerine ancak 2o14 içinde başlanabilecektir. Projede bir yıllık sarkmaya neden olan bu gecikme nedeniyle Denizaltıların teslim tarihi 2o19-2o24 olarak yeniden belirlenmiştir. Her bir Cerbe Sınıfı Denizaltının inşası 4o ayı inşa ve donatım, dokuz ayı Liman Kabul Testi [HAT] ve 11 ayı Deniz Kabul Testi olmak üzere 6o ay [Gür Sınıfı denizaltılarda bu süre dört yıl olarak gerçekleşmişti] sürecektir. Birinci denizaltı ile ikinci denizaltının inşası arasında 12 aylık bir faz farkı olacağından 2o19’da teslim edilecek TCG Cerbe Denizaltısının ardından kardeş gemilerin DzKK’na teslimatları birer yıl ara ile 2o24’te tamamlanacak.
YTDA Projesi kapsamında, yurt dışından temin edilen feromanyetik HY-100 ve HY-80 tipi yüksek dayanımlı çelik saclar kullanılarak inşa edilecek 66m boyundaki her bir Cerbe Sınıfı Denizaltıya; 6okm uzunluğunda kablo, 25km uzunluğunda boru devresi çekilecek, 3oo’ü ana ekipman olmak üzere 4.ooo’e yakın sistem/cihazın montajı yapılacaktır. Denizaltının en önemli silahının sessizlik ve izlerin azaltımı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, geminin inşa faaliyetlerinde uygulanan gürültü ve iz azaltım tedbirlerine verilecek önemin büyüklüğünden bahsetmek kaçınılmaz olacaktır. Cerbe Sınıfı Denizaltıların inşasında, daha önce Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilen denizaltılardan farklı olarak, otomatik kaynak teknolojilerinin kullanımını içeren bir yöntem uygulanacaktır. ‘Dikine İnşa’ yöntemi olarak adlandırılan bu yöntemle, mukavim tekne sacı ve ona içeriden destek veren kemereler yaklaşık 3m boyunda yüzükler şeklinde imal edilmekte, daha sonra çevrilip yine otomatik kaynak makineleri ile uç uca birleştirilmek suretiyle geminin teknesini oluşturmaktadır. Bu uzun silindirik yapının başı ve sonu küresel perdeler ile tamamlanmakta, su geçirmez ve basınca dayanıklı mukavim tekneyi oluşturmaktadır. Mukavim tekne haricinde, geminin üst güverte, yelken, dalma sarnıçları ve mukavim teknenin içerisindeki iç blokları da donatıldığında geminin çelik teknesi ortaya çıkmaktadır.
Cerbe Sınıfı Denizaltılarda 648 [2x324 Exide Technologies ürünü sodyum sülfür] batarya yer alacak olup bataryalar Gölcük’deki Seymen Denizaltı Batarya Fabrikası’nda imal edilecektir. Cerbe Sınıfı Denizaltılarda yer alacak 5oolt hacim ve 9ookg ağırlığa sahip Siemens ürünü iki BZM 120 [12okW] yakıt hücresi [pili] ise Almanya’dan hazır gelecek ve bakım onarımları da yine bu ülkede gerçekleştirilecek.
Mukavim tekne dış çapı 6.3m, toplam uzunluğu 66.3m, toplam yüksekliği 13.1m [periskoplar hariç] ve su üstü [satıhta] deplasmanları 1.845 ton, dalmış durumdaki deplasmanları ise 2.o23 ton olacak Cerbe [Tip 214TN] Sınıfı Denizaltılar, satıhta 1o+kts, şnorkel sırasında 12+kts ve dalmış durumda 2o+kts sürate erişebilecek. Cerbe Sınıfı Denizaltıların HBT/AIP devrede iken azami süratlerinin 6kts’nin üzerinde gerçekleşmesi bekleniyor. Cerbe Sınıfı Denizaltılar Atlas Elektronik ürünü ISUS-90/72 tabanlı Entegre Su altı Komuta Kontrol Sistemi [ESKKS] ile donatılacak. ESKKS ve Silah Sistemi Entegrasyonu çalışmalarında Havelsan yerli Alt Yüklenici firma olarak görev alacak. ISUS-90/72 ESKKS yazılımlarının bir kısmı Havelsan mühendisleri tarafından milli olarak geliştirilecek ve Alman kuruluş tarafından Geliştirilmiş ISUS-90/72 Komuta Kontrol Sistemine entegre edilecektir. Bu kapsamda ESKKS’nin tüm kaynak kodları Havelsan’a geliştirme maksatlı devredilecek olup, bu Projenin tamamlanması sonrasında Havelsan, denizaltı platformlarına yeni sonar ve torpidoların entegrasyonunu yapacak kabiliyeti kazanmış olacaktır. İlk ESKKS Atlas Elektronik, diğer beş ESKKS ise Havelsan tarafından üretilerek teslim edilecektir. Proje kapsamında tedarik edilecek Tip 214TN Karada Konuşlu Test Sistemi ise Havelsan tarafından Ankara’da kurulacak. Denizaltılarda kullanılacak Link-11 ve Link-22 kabiliyetli Çoklu Veri Link Sistemi [ÇAVLİS] MilSoft tarafından geliştirilecek ve altı Çoklu Link Sistemi ISUS-90/72 ESKKS’ne, bir Çoklu Link Sistemi ise Karada Konuşlu Test Sistemi’ne entegre edilecektir.
Tip 214TN Sınıfında kullanılacak Güdümlü Mermi Atış Kontrol Sistemi, DM2A4 Seehecht ve Mk48 ADCAP Mod6 AT Ağır Torpidoları ile su üstü ve kara hedeflerine karşı kullanılan Harpoon Güdümlü Mermisinin mevcut tüm modelleri [Blok I/IC/IG ve Blok II dahil] ile gelecekte temin edilecek veya geliştirilecek pervaneli tip torpido mayınlarını atabilme imkan ve kabiliyetine sahip olacaktır. Cerbe Sınıfı Denizaltılar ayrıca, Denizaltılar İçin İnteraktif Savunma ve Taarruz Sistemi [IDAS] Füzesi fırlatma kabiliyetine sahip olacak şekilde [fitted for but not with] teslim edilecekler. Böylelikle DzKK’nın ileride IDAS siparişi vermesi durumunda sistem kolaylıkla Denizaltılara entegre edilebilecektir. Hatırlanacağı üzere, IDEF ‘13 Fuarı kapsamında 9 Mayıs günü IDAS Konsorsiyumu içinde yer alan Alman şirketleri ThyssenKrupp Marine Systems-HDW [denizaltı entegrasyonundan sorumlu] ve Diehl BGT Defence [füzeden sorumlu] şirketleri ile Roketsan arasında imzalanan işbirliği anlaşmaları ile Roketsan, IDAS Konsorsiyumu’nun bir ortağı olmuştu. Azami menzili 2okm olarak verilen IDAS Füzesi, 21 inç [533mm] çapındaki torpido kovanlarından fırlatılmakta ve her bir torpido kovanına dört IDAS Füzesi yerleştirilebilmektedir. 2o15 ilk yarısı içinde satışa hazır olacağı kaydedilen ve fiber optik güdüm sisteminin yanı sıra IIR arayıcı başlığa da sahip olan IDAS, hava hedeflerine [sonarını daldırmış havada asılı duran bir helikopter veya sono şamandırası bırakmak için alçalmış bir DKU gibi], küçük su üstü hedeflere ve kıyı hedeflerine karşı kullanılabilecektir.
Ay Sınıfı Modernizasyonu
1976-1989 arasında Türk Donanması’nda göreve başlayan altı Ay Sınıfı [Tip-2o9/12oo] dizel-elektrik tahrikli klasik denizaltıdan son ikisinin [TCG Doğanay (S-351) ve TCG Dolunay (S-352)] çok sensörlü periskop, EDT/ESM ve Seyrüsefer [INS] Sistemi modernizasyonundan geçirilmesi maksadıyla başlatılan Ay Sınıfı Denizaltı Yarı Ömür Modernizasyon Projesi’nde Ana Yüklenici STM ile SSM arasında 3o Mart 2o11’de bir sözleşme imzalandı. 2o12-2o14 arasında gerçekleştirilmesi öngörülen Euro33.4 Milyon değerindeki modernizasyon kapsamında DzKK envanterinde bulunan en genç Ay Sınıfı denizaltılar olan TCG Doğanay [S-351] ve TCG Dolunay [S-352] denizaltıları, Aselsan ürünü ARES-2SC Denizaltı Radar Elektronik Destek Tedbirleri [EDT/ESM] Sistemi, Raytheon Anschütz ürünü Ataletsel Seyrüsefer Sistemi [INS, denizaltı başına iki adet] ve Carl Zeiss ürünü SERO 250-A Hücum ve SERO 250-S Seyir Periskopları [Aselsan Termal Kamera ve Lazer Mesafe Bulucu ile birlikte] ile donatılmaktadır. Bu çerçevede, ilk gemi TCG Doğanay [S-351] Denizaltısına INS Sistemi montaj çalışmaları Denizaltının kızağa çekilmesine gerek kalmadan 2 Kasım 2o12 itibarıyla tamamlanmış olup, ikinci gemi TCG Dolunay [S-352] Denizaltısı üzerindeki çalışmalara ise 2o13’ün ilk yarısı içinde başlanılmıştır. Denizaltının rutin overol işlemleri için kızağa çekileceği takvim ile aynı zamana denk getirilen ve yaklaşık sekiz ay sürmesi beklenen çalışma altında TCG Dolunay Denizaltısına INS Sistemine ilave olarak Periskop [hücum ve seyir] ve ARES-2SC EDT Sistemleri de monte edilmektedir. TCG Doğanay’a Periskop ve EDT Sistemi entegrasyon çalışmalarının ise Denizaltının rutin overol işlemleri sırasında 2o14 içinde gerçekleştirilmesi ve tüm çalışmaların 2o14 son çeyreği içinde tamamlanması hedeflenmiştir. Projede garanti süresi ise 2o15 sonunda bitecek.
İlk olarak TCG Dolunay Denizaltısına entegre edilecek ARES-2SC Radar EDT/ESM Sistemi çift ekrana sahip bir operatör konsolu üzerinden kontrol edilmekte olup, sistemin Deniz Kabul Testleri [SAT]’nin 2o13 sonunda yapılması planlanmıştır. Almaç ve işlemci yapıları operatör konsolunun altına yerleştirilen ARES-2SC Radar EDT Sistemi’nin yön bulma hassasiyeti ürün broşüründe 2ºrms ve altı olarak verilmekte. 68 bar basınca kadar test edilen sayısal almaca sahip yeni nesil ARES-2SC Radar EDT Sistemi antenlerinin periskop başlarına monte edilmek üzere Cassidian [eski Carl Zeis]’a teslimatlarına 2o13 ilk yarısında başlanılmıştır. Denizaltılara monte edilecek RAM malzeme ile kaplanan yeni EDT anteni kompakt yapıya sahip olmasına karşın kullanılan sayısal almacın yüksek işlem gücü sayesinde tespit menzilinde herhangi bir azalma söz konusu olmuyor. Aselsan yetkililerine göre RAM malzeme kullanımı sayesinde bir yandan antenin Radar Kesit Alanı [RCS] izi azaltılırken, diğer yandan performansında kayda değer bir artış sağlanmaktadır. EDT antenine ilave olarak Ay Sınıfı Denizaltılarda SERO 250-S Seyir Periskopunun üzerinde kullanılacak RWR [ortada] ve GPS [üstte] Anteni ile Termal Kamera ve Periskop Mercekleri de yine Aselsan tarafından üretilmekte. Aselsan söz konusu ürünleri de yine periskop üreticisi Cassidian’a teslim etmekte ve sistemler Almanya’da periskoplara teslimat öncesinde entegre edilmektedir. Kompakt yapıya sahip yeni EDT anteninin su üstü versiyonu [kaybı daha az olan antenlere sahip olacak ve daha uzun mesafeleri görebilsin diye modifiye edilecek] Yavuz Sınıfı Firkateyn modernizasyonunda da kullanılacaktır.
Diğer yandan, Aselsan ile Milli Savunma Bakanlığı [MSB] arasında 2oo6’da imzalanan TL45 Milyon değerindeki Denizaltılar için Akustik Aldatıcı Sistemi [DAKA] Projesi kapsamında Ay Sınıfı Denizaltılarda kullanılmak üzere ‘soft-kill’ konfigürasyonunda milli tasarım ve üretim bir Denizaltı Torpido Karşı Tedbir Sistemi [DTKTS] geliştirilip üretilerek Denizaltılara monte edilmiştir. Aselsan DTKTS; Zoka Denizaltı Akustik Karıştırıcı, Zoka Denizaltı Akustik Dekoy [sahte hedef, aldatıcı], Zargana Denizaltı Lançeri [12 hücreli] ve Zargana Karar Destek Sistemi’nden oluşmaktadır. DAKAProjesi’nin ilk ayağı tamamlanmış olup, Ay Sınıfı Denizaltılar 4 inç çapındaki su topundan fırlatılabilen Zoka isimli akustik dekoy ve karıştırıcı [gemi başına 12o’şer adet aldatıcı ve karıştırıcı dekoy] ile donatılmıştır. Projenin ikinci aşamasında ise Preveze ve Gür Sınıfı Denizaltılarda kullanılacak akustik dekoy ve karıştırıcılar geliştirilip üretilmiş ve bu mühimmatın atılabilmesi için mukavim tekne içinde yer alan dahili su topu üzerinde modifikasyon yapılmıştır. Yeni dekoy ve karıştırıcı mühimmatın teslimat çalışmalarının 2o13’te tamamlanması bekleniyor. Aselsan ayrıca Zoka dekoy ve karıştırıcıların fırlatılabilmesi için denizaltının mukavim tekne dışına yerleştirilen 12 hücreli Zargana Denizaltı Lançeri tasarlamıştır. Zoka dekoy ve karıştırıcı mühimmatı Zargana Denizaltı Lançeri içinde iken programlanabilmektedir. Ay, Preveze ve Gür Sınıfı Denizaltılar Zargana Karar Destek Sistemi ile de donatılmaktadır.
Bu arada Meteksan Savunma, DzKK ile işbirliği içerisinde Ay, Preveze ve Gür Sınıfı Denizaltılarda yer alan pasif sonar ve pasif algılama sistemlerinde kullanılan hidrofonları bir ArGe çalışması altında yerli üretim hidrofonlar ile yenilemektedir.
Aselsan ile imzalanan bir başka anlaşma altında ise, dört Ay Sınıfı Denizaltıya; iskandil cihazı olarak, Aselsan ürünü KULAÇ adı verilen Derinlik Ölçme Sonarı monte edilmektedir. Derinlik ölçmek ve su altı haritası çıkarmak için kullanılabilen tek ışınlı ve modern sinyal işleme algoritmalarına sahip KULAÇ İskandil Sistemi, 3ocm ile 1.ooom arasındaki derinliklerde ölçüm yapabilmektedir. Akustik çevirici [transdüser] içeren aktif bir sonar olan KULAÇ’ın denizaltı versiyonunda ikisi 5okHz, ikisi de 4ookHz olmak üzere toplam dört akustik çevirici ile iki Uzak Gönderme Birimi yer almaktadır.
Suyun Altı ve Üstü için Eğitim
Tip 209/1400 Sınıfı Preveze ve Gür Sınıfı Denizaltılara yönelik TL17.76 Milyon [+Euro3.8 Milyon] değerindeki Denizaltı Dalış Simülatörü [DADAS] Projesi sözleşmesi 3 Ekim 2o12’de SSM ile Havelsan arasında imzalanmıştır. Proje, DzKK envanterinde bulunan Preveze ve Gür Sınıfı Denizaltılarda görev yapan personelin sahilde eğitimi maksadıyla manevra dairesinin gerçek ölçülerinde bir dalış simülatörü, brifing odaları ve diğer eğitim yardımcılarını da ihtiva eden bir Denizaltı Dalış Eğitim Merkezi’nin inşasını öngörmektedir. Bu merkezde, Preveze ve Gür Sınıfı Denizaltıların dalma, satha gelme, su altında ve su üstünde sevk, idare ve kontrollerine yönelik eğitimler verilecektir. Hizmete girdiğinde simülatörün, denizaltıcı personele verilen eğitim kalitesini artırması ve eğitim maliyetlerinden önemli ölçüde tasarruf sağlaması beklenmektedir. Sözleşme yürürlük tarihinden itibaren 3o ay içinde teslim edilmesi planlanan Denizaltı Dalış Eğitim Merkezi, Gölcük/Kocaeli’nde bulunan Denizaltı Eğitim Merkezi Komutanlığı bünyesinde hizmet verecektir.
Diğer yandan, Meteksan Savunma ile SSM arasında Mayıs 2oo9’da imzalanan ve anahtar teslimi modeli altında yürütülen ABD$18.28 Milyon [+TL22 Milyon] değerindeki Yangın ve Yara Savunma Eğitim Simülatörü Projesi sözleşmesi kapsamında Gölcük Deniz Üssü’ndeki Yıldızlar Su Üstü Eğitim Merkezi Komutanlığı’nda bir Yangın ve Yara Savunma Eğitim Simülatörü Tesisi kurulmuştur. Kurulumu tamamlanan ve kabul sürecine girilen Projede Yangın ve Yara Savunma Eğitim Simülatörü Tesisi’nin 2o14 ilk çeyreği içinde işletmeye alınarak DzKK’nın kullanımına sunulması hedeflenmektedir. Sistem, simülasyon ve mekatronik dünyasının sağladığı yüksek teknoloji ürünü imkanlar içeren Yara Savunma Eğitim Simülatörü ve Helikopter Yangın Eğitim Simülatörünü de kapsayacak şekilde tasarlanmış olan Yangın Eğitim Simülatörü’nün tamirci partilere entegre eğitim verecek şekilde bir araya getirilmesi ile oluşturulmuştur. Ayrıca tüm eğitimlerin takip, kontrol ve değerlendirilmesi için ileri teknolojik donanıma sahip bir Komuta Kontrol Merkezi de Proje kapsamında yer almaktadır. Toplam 1o.5oom2 kapalı alana sahip tesiste dört ayrı bina içinde; temel ve ileri seviye yangın ile denizaltı yangın eğitimlerinin icra edilebileceği Yangın Eğitim Simülatörü, Yara Savunma Eğitim Simülatörü, Helikopter Yangın Eğitim Simülatörü ve Komuta Kontrol Merkezi yer almaktadır. Tesiste gemi, denizaltı ve helikopter personeline yangın söndürme ve hasar kontrol eğitimleri verilecek ve 24 personel aynı anda eğitim görebilecek. Yapısal ağırlığı yaklaşık 1oo ton olan Yara Savunma Eğitim Simülatörü, 7o ton su kapasiteli olup hareket kabiliyeti, her iki yanına yerleştirilen hidrolik sistem ile sağlanmaktadır. Ayrıca, simülatörde uygulanan eğitimler çeşitlendirilebilmeye ve zorluk dereceleri ile ayarlanmaya da uygun olarak tasarlanmıştır. MEKO 200 Sınıfı Firkateynlerdekine benzer yapıya sahip olan Yara Savunma Eğitim Simülatörü’nün gövdesi yurt içinde bir tersanede inşa edilmiştir. Helikopter Yangın Eğitim Simülatörü’nde ise helikopter kazası yangınları [motor ve kabin] SeaHawk Helikopteri modeli kullanılarak canlandırılmakta.
Denizde İkmal Muharebe Destek Gemisi
Denizde İkmal Muharebe Destek Gemisi [DİMDeG]’nin ana görev fonksiyonu ‘idari ve lojistik faaliyetler kapsamında Muharebe Hizmet Desteği’ olarak tanımlanmıştır. Gemi ayrıca Amfibi Harekat ve Malzeme Nakli görev fonksiyonu ile Barışı Destekleme ve Doğal Afet Yardım Harekatına da katkı sağlayacaktır. Projenin, Tasarım ve İnşa olmak üzere iki ayrı aşama altında hayata geçirilmesi planlanmıştır. Temmuz 2o12 tarihli SSİK toplantısında DİMDeG’nin tasarım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine yönelik olarak SSM, STM ile sözleşme görüşmelerine başlamak için yetkilendirilmiş ve SSM ile STM arasındaki TL5.6 Milyon değerindeki DİMDeG Tasarım Paketi Sözleşmesi 1 Ekim 2o12’de imzalanmıştır. Tasarımı STM tarafından Deniz Kuvvetleri Dizayn Proje Ofisi ile işbirliği içinde yapılacak DİMDeG, yüzer birliklerin akaryakıt ve su ikmallerini denizde ikmal yöntemi ile yapacak, muharip unsurların akaryakıt bütünleme ve su ihtiyaçlarını harekat alanına yakın bölgelerde karşılayacak ve akaryakıt depolarının bütünleme ikmalleri ve depolar arası akaryakıt transfer faaliyetlerini icra edecektir. DİMDeG’in envanterde yer alan TCG Akar [A-580] ve TCG Yarbay Kudret Güngör [A-595] Gemileri gibi DzKK’na başarıyla hizmet edebilecek ve uluslararası düzeyde dikkat çekecek niteliklere sahip özel bir gemi olması planlanmıştır.
Türk Deniz Görev Grubu bünyesinde görev alan TCG Akar [A-580] ve TCG Yarbay Kudret Güngör [A-595] Gemileri düşük süratleri [13kts] nedeniyle refakat ettikleri firkateynlerin hızına yetişemedikleri için konvoyun daha düşük bir hızla intikal etmesine yol açmış olduklarından bu ders ışığında yeni DİMDeG Platformunun envanterdeki kardeşlerinden daha yüksek bir seyir süratine sahip olması bekleniyor. SSM tarafından hazırlanan gelecek 1o yıla ilişkin projeksiyonda DİMDeG’in maliyeti ABD$2oo Milyon olarak öngörülmüştür.
Lojistik Destek Gemisi
DzKK için planlı ve plan dışı görevlerin etkinlikle icra edilmesine katkı sağlamak amacıyla, Akdeniz ve Karadeniz’deki harekat sahalarında veya harekat sahalarına yakın yerlerde muharip unsurların mühimmat ve F-76 motorin ihtiyaçlarını esneklikle karşılayabilecek iki Lojistik Destek Gemisi’nin yurt içinden tedarik edilmesi planlanmaktadır. Bu çerçevede ilgili tersanelerden söz konusu gemilerin tedarikine yönelik idari, mali ve teknik hususlarda bilgi almak maksadıyla SSM tarafından 5 Ekim 2o12’de bir Bilgi İstek Dokümanı [BİD/RfI] yayımlanmıştır. BİD/RfI talep etmek için son tarih 12 Ekim 2o12, BİD son teslim tarihi ise 31 Ekim 2o12 saat 17:oo olarak açıklanmış ancak bu süre daha sonra 19 Kasım 2o12, saat 18:oo’e kadar uzatılmıştır. Lojistik Destek Gemisi BİD/RfI, aralarında ADİK Tersanesi, Dearsan Tersanesi, RMK Marine Tersanesi, İstanbul Tersanesi ve Sedef Tersanesi’nin de bulunduğu 12 özel sektör tersanesi tarafından satın alınmıştır. SSM tarafından Proje kapsamında Mart 2o13’te ilgili yerli tersanelere yayımlanan TÇD/RfP 11 tersane tarafından satın alınmış ve 16 Mayıs 2o13 olarak açıklanan son başvuru tarihi itibariyle; ADİK, Desan, İstanbul Tersanesi, Selah Makine ve Gemicilik, Tuzla Gemi Endüstri ve Türkter Tersane ve Deniz İşletmeciliği olmak üzere altı firmadan teklif alınmıştır. Her bir Lojistik Destek Gemisi’nin tedarik maliyetinin ABD$1oo Milyon’u aşması bekleniyor.
Sismik Araştırma Gemisi
Maden Tetkik Arama [MTA] Genel Müdürlüğü ihtiyacına binaen, 2 boyutlu ve 3 boyutlu [2B/3B] sismik araştırma kapasitesi ile jeofiziksel, jeolojik, jeoteknik, batimetrik, hidrografik, oşinografik ve hidroakustik araştırmalar yapma ve depremler, genel jeoloji, uygulamalı jeoloji, çevre jeolojisi ve yer bilimleri ile ilişkili diğer bilim dallarının da araştırma projelerini gerçekleştirmek üzere örnekleme çalışmalarını icra etme kabiliyetine haiz bir Sismik Araştırma Gemisi’nin yurt içinde tasarım ve inşasına yönelik ‘Sismik Araştırma Gemisi Tedarik Sözleşmesi’ 24 Nisan 2o12’de SSM ile İstanbul Denizcilik Gemi İnşa Sanayi ve Ticaret AŞ [İstanbul Tersanesi] arasında imzalanmıştır. Finansmanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından karşılanacak gemi yaklaşık Euro72 Milyon [+TL63 Milyon]’a mal olacak ve DzKK tarafından işletilecek. Avans ödemesinin yapılması ile tasarım ve inşa çalışmalarına [To] 18 Eylül 2o12’de başlanılan Sismik Araştırma Gemisi’nin 2o15’te [Proje takvimi 3o ay olarak verilmiştir] MTA Genel Müdürlüğü’ne teslim edilmesi bekleniyor. İlk çelik sac ve profil kesimi 19 Eylül 2o12’de gerçekleştirilen gemide kullanılacak elektronik teçhizat ve sistemlerin bir bölümü yurt dışından hazır olarak tedarik edilecek, bir bölümü ise yerli firmalarca üretilerek gemiye entegre edilecek. Bu çerçevede örneğin Projede Alt Yüklenici olarak görev alan Aselsan, 17 Ağustos 2o12’de yayımlanan Özel Durum açıklaması ile Bilimsel Araştırma Ekipman ve Sistemlerinin sağlanması konusunda İstanbul Tersanesi ile 14 Ağustos günü yaklaşık Euro35.28 Milyon+TL5.8 Milyon tutarında bir sözleşme imzaladığını ve sözleşme altında teslimatların 2o15’te tamamlanacağını duyurmuştur. Sözleşme uyarınca Gemide yer alacak su altı ekipmanı ile oşinografik, sismik ve jeolojik ekipman Aselsan tarafından temin edilerek platformlara entegre edilecektir.
MoShip ve RatShip
Türk Deniz Kuvvetleri’nin ihtiyacı kapsamında su üstü ve su altında ağır denizlerde kurtarma görevleri icra edebilecek bir Denizaltı Kurtarma Ana Gemisi [DKAG/MoShip] ile su üstü ve su altında ağır denizlerde kurtarma imkanına sahip olacak iki Kurtarma ve Yedekleme Gemisi [KurYed/RaTShip]’nin yurt içinden tedariki için açılan ihalede ipi göğüsleyen taraf SNR Holding bünyesinde askeri ve ticari gemi ve bot inşası alanında faaliyet gösteren İstanbul Tersanesi olmuş ve Proje sözleşmesi SSM ile İstanbul Tersanesi arasında 28 Ekim 2o11’de imzalanmıştır.
SSM 2o12 Faaliyet Raporu’nda tedarik maliyeti Euro65 Milyon+TL55 Milyon olarak geçen MoShip, sahip olacağı Milli ve NATO derin su kurtarma araçları ile denizaltının kaza yapması veya arıza nedeniyle satha gelememesi durumunda denizaltının yaşam desteğinin sağlanması, azami 72 saat içinde ve 6oom derinliğe kadar denizaltıdan personel kurtarma, yara alan, kaza/arıza yapan gemilerin yedeklenmesi ve kurtarılması, su altı onarım [1oom’ye kadar derinlerde su altı kaynağı] ve enkaz çıkarma gibi su altı çalışmaları ve açık deniz yedeklemesi gibi görevleri icra edecek.
SSM 2o12 Faaliyet Raporu’nda tedarik maliyetleri Euro64 Milyon+TL57 Milyon olarak geçen Kurtarma ve Yedekleme [KurYed/RaTShip] Gemileri ise; açık deniz yedeklemesi, denizaltı kurtarma harekatına destek, yara alan/karaya oturan/arıza yapan gemilerin kurtarılması/
DKAG/MoShip’in sözleşme kapsamında avans ödemesinin yapılmasını müteakip 31 ay, KurYed/RaTShip Gemilerinin ise sırasıyla 37 ve 39ncu aylarda tamamlanarak DzKK’na teslim edilmeleri planlanmıştır.
DKAG/MoShip, denizaltı kurtarma dalış ve rekompresyon sistemi [Submarine Rescue, Diving and Recompression System/SRDRS] ve NATO Denizaltı Kurtarma Sistemi [NATO Submarine Rescue System/NSRS] ile KurYed/RaTShip ise Gate Elektronik tarafından geliştirilen Gelibolu Uzaktan Kumandalı Su Altı Aracı ile donatılacaktır. Yaklaşık 9om uzunluğa, 18m genişliğe ve 4.1oo ton deplasmana sahip olacak DKAG/MoShip’in tasarım ve inşasına avans ödemesinin yapılmasını müteakip 13 Şubat 2o12’de başlanılmış ve ilk çelik sac ve profil kesimi 5 Nisan 2o12’de yapılmıştır. DKAG/MoShip’in tekne bloklarının kızak üzerinde montaj çalışmalarına 21 Aralık 2o12’de başlanılmıştır.
Yaklaşık 68m uzunluğa, 14m genişliğe ve 1.96o ton deplasmana sahip olacak KurYed/RaTShip gemilerinin tasarım ve inşa faaliyetlerine avans ödemesinin yapılmasını müteakip 6 Aralık 2o11’de başlanılmış ve ilk geminin çelik sac ve profil kesim çalışmaları 19 Ocak 2o12’de yapılmıştır.
Denizaltı Kurtarma Ana Gemisi [DKAG/MoShip] ve Kurtarma ve Yedekleme Gemisi [KurYed/RaTShip]’nde kullanılacak deniz haberleşme sistemleri Aselsan tarafından, tahrik sistemleri ise Rolls-royce tarafından sağlanacaktır. İstanbul Tersanesi ile Aselsan arasında imzalanan sözleşme uyarınca DKAG/MoSihp ve KurYed/RaTShip gemilerinde yer alacak sonar dahil su altı akustiği ekipmanının tamamı Aselsan tarafından temin edilerek gemilere entegre edilecektir.
İstihbarat Gemisi
Türk Deniz Kuvvetleri’nin Modern İstihbarat Gemisi ihtiyacını karşılamak üzere SSM tarafından Proje başlatılmıştır. Bir geminin yurt içinde inşa edilerek tedarikinin öngörüldüğü Proje halen Fizibilite Çalışması aşamasındadır. Yazılı ve görsel basına yansıyan haberlere göre finansmanı Savunma Sanayi Destekleme Fonu [SSDF] kaynaklarından sağlanacak İstihbarat Gemisi; DzKK envanterinde yer alacak, ancak DzKK ve Milli İstihbarat Teşkilatı [MİT] bünyesine katılan Sinyal İstihbarat Başkanlığı [SİB] tarafından müşterek olarak kullanılacak. Gelişmiş istihbarat ve dinleme sistemleri ile donatılacak gemi hem denizde, hem de karadaki hedefleri uzun menzillerden tespit, izleme, konumlarını belirleme [DF], analiz ve kayıt etme kabiliyetlerine sahip olacak. Geminin tedarikine yönelik ihale sürecinin 2o14 içinde başlatılması bekleniyor.
Yavuz Sınıfı Firkateyn EDT Modernizasyonu
Temmuz 2o12 tarihli SSİK kararı ile SSM, Yavuz Sınıfı Firkateynlerde kullanılacak Milli Elektronik Harp Sistemi’nin geliştirilmesi maksadıyla Aselsan ile sözleşme görüşmelerine başlamak üzere yetkilendirilmiştir. Milli Elektronik Harp Süiti Tedarik Projesi, firkateynlere entegre edilecek dört Milli EH Süiti [MEHS-Yavuz] ile ArMerKom’na kurulacak Mühendislik Prototipi [MEHS-ArMerKom]’nin tedarikini kapsamaktadır. Proje sözleşmesi SSM ile Aselsan arasında Şubat 2o13’te imzalanmıştır. Aselsan, 13 Şubat 2o13’te Kamu Aydınlatma Platformu [KAP]’na gönderdiği Özel Durum açıklamasında Türk Silahlı Kuvvetleri [TSK]’nın ihtiyacı olan bir Elektronik Harp Sistemi Projesi ile ilgili olarak SSM ile TL28 Milyon+ABD$8 Milyon [toplam değeri yaklaşık TL41 Milyon] tutarında bir sözleşme imzaladığını duyurmuştur. Açıklamada, sözleşme kapsamında teslimatların 2o15-2o16’da gerçekleştirileceği bilgisine de yer verilmiştir. Proje kapsamında gemilerin Aselsan tarafından geliştirilen ve yeni nesil Deniz Elektronik Destek [ED] ve Deniz Elektronik Taarruz [ET] Sistemlerinin yanı sıra; Sahte Hedef Lançeri, Sarfedilebilir Aktif Karıştırıcı [SAK], Lazer İkaz Sistemi, Kızılötesi Arama ve Takip Sistemi [IRST] ve EH Suit Operatör Konsolu’ndan oluşan Milli Deniz EH Süiti ile donatılmaları bekleniyor.
S-70B SeaHawk Lot-II
Türk Deniz Kuvvetleri için yaklaşık ABD$557.3 Milyon değerindeki İkinci Paket [Lot-II] SeaHawk Tedarik Projesi altında sipariş edilen 17 S-70B-28D SeaHawk Denizaltı Savunma Harbi/Su Üstü Harbi [DSH/SUH] Helikopterlerinin teslimatları geçtiğimiz Temmuz 2o12’de tamamlanmıştır. Proje kapsamında ayrıca gecikme cezası mukabili olarak Sikorsky Aircraft firmasından bedelsiz olarak bir SeaHawk Helikopteri tedarik edilecektir. 2o13 yılı içinde teslim edilmesi planlanan 18’inci helikopter 2oo2’de bir eğitim uçuşu sırasında Sapanca Gölü’ne düşen TCB51 kuyruk numaralı Lot-I SeaHawk Helikopterinin kuyruk numarasını alacaktır. Envanterdeki yedi Lot-I altında tedarik edilmiş S-70B SeaHawk Helikopteri Ekim 2o12 içinde başlanılan ve 47 aylık bir takvime sahip retrofit programı altında Lot-II Helikopterleri ile aynı konfigürasyona kavuşturulmaktadır. S-70B SeaHawk Helikopterleri, Deniz Hava Komutanlığı’na bağlı 351’inci Deniz Helikopter Filo Komutanlığı tarafından uçurulmaktadır. Deniz Hava Komutanlığı bünyesinde ayrıca iki AB-212 genel maksat [TCB29 ve TCB30] ve dokuz AB-212 DSH/SUH ve AB-212 EH Helikopterleri de bulunmaktadır.
Diğer yandan TGMHP’nın bir parçası olarak DzKK’nın altı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı [SGK]’nın altı olmak üzere toplam 12 adetlik deniz helikopteri ihtiyacı için de Sikorsky Aircraft firması seçilmiş ve genel maksat helikopteri konfigürasyonuna sahip olacak 12 helikopterin doğrudan alım proje modeli çerçevesinde SeaHawk Lot-II paketinin devamı olarak tedarik edilmesi kararlaştırılmıştır. Sikorsky Aircraft ile 12 deniz helikopterinin tedarikine yönelik görüşmelere devam edilmektedir.
Dünyanın en etkili DSH/
Meltem II ve III Teslimat Çalışmaları
DzKK’nın Deniz Karakol Uçağı ihtiyacını karşılamak üzere TAI tesislerinde üretilen altı CN235-200 Uçağı, Thales Airborne Systems [TAS] Ana Yükleniciliğinde TAI ve Havelsan’ın da katkılarıyla DKU konfigürasyonuna dönüştürülmüştür. Yapısal modifikasyonları TAI sorumluluğunda bulunan altı CN235-200 DKU [TCB 651, 652, 653, 654, 655 ve 656] modernizasyonlarının tamamlanmasını müteakip DzKK’na teslim edilmişlerdir. Sözleşmenin imzalanmasından 1o yıl sonra teslimatlarına başlanılan uçaklar halen İzmit Cengiz Topel Üssü’nde konuşlu 301’inci Deniz Hava Filo Komutanlığı bünyesinde görev yapmaktadırlar. CN235-200 DKU’larının Nihai Konfigürasyon’daki son teslimatlarının 2o13 sonuna kadar tamamlanması hedefleniyor.
Diğer yandan, Meltem III Projesi altında tedarik edilecek ikisi genel maksat, altısı deniz karakol konfigürasyonundaki sekiz ATR-72/600 Uçağından irtibat/genel maksat [Türk Deniz Genel Maksat Uçağı/TMUA] konfigürasyonundaki ilk ikisi Alenia Aermacchi tarafından Temmuz ve Ağustos 2o13’te teslim edilerek DzKK hizmetine girmiştir. TCB-701 ve TCB-702 kuyruk numaralı ATR-72/600 Uçaklarının modifikasyonları Alenia Aermacchi’nin Napoli-Capodichino ve Torino-Caselle tesislerinde gerçekleştirilmiş olup, bu kapsamda Uçaklar yeni telsiz setleri ve IFF sistemi ile donatılmıştır. TAI tesislerinde yapısal modifikasyondan [uçakların AMASCOS 300 Havadan Deniz Durum Kontrol Sistemi görev teçhizatının entegrasyonu ile DSH kabiliyetli DKU’na dönüştürülmesi] geçirilerek DKU [Türk Deniz Karakol Uçağı/TMPA] konfigürasyonunda teslim edilecek altı ATR-72/600 DKU Uçağından ilkinin ise Şubat 2o17’de teslim edilmesi ve teslimatların 2o18’de tamamlanması planlanmıştır. Modifikasyondan geçirilecek ilk uçak Nisan 2o13’te TAI tesislerine ulaşmıştır.
Meltem III sözleşmesi 21 Aralık 2oo5’te imzalanmış ve 2o Nisan 2oo6’da yürürlüğe girmişti. Mali boyutu yaklaşık ABD$218.7 Milyon olan Projede başlangıçta 1o turboprop motorlu ATR-72/500 uçağının DKU/DSH konfigürasyonuna dönüştürülerek sözleşmenin yürürlüğe girmesini müteakip ilki 54’üncü [Ekim 2o1o] ayda, 1o’uncusu ise 77’nci [Eylül 2o12] ayda olmak üzere DzKK’na teslim edilmesi planlanmıştır. Ancak, daha sonra platform tercihi ATR-72/500 Uçaklarının üretiminin sona ermesi ile daha güçlü motorlara [%5 daha yüksek motor performansı] ve sayısal kokpit konfigürasyona sahip ATR-72/600 yönünde değiştirilmişti. SSM ile Ana Yüklenici Alenia Aermacchi arasında yürütülen müzakereler sonucunda platform sayısı altısı DKU/DSH ve ikisi irtibat/genel maksat konfigürasyonunda toplam sekiz uçak olarak revize edilmiştir.
Sadece Link-11 Taktik Data Link kabiliyetine sahip CN-235-200 DKU Platformları kanat altı harici yük istasyonlarında Mk46 Mod5 Hafif Torpido ve Su Bombası taşıyabilirken, kanat tasarımları nedeniyle kanat altı harici yük istasyonu bulunmayan ve silah yükünü gövde yanındaki istasyonlarda taşıyan ATR-72/600 DKU/DSH Uçakları ise Link-16 taktik data link ve Mk54 Hafif Torpido kabiliyetine sahip olacaklar. Görüş hattında [LoS] ve HF bandında çalışan Link-11 Taktik Data Link Sistemi üzerinden 2ookm+ menzillere kadar veri haberleşmesi yapılabilmektedir.
CN235-200 ve ATR-72/600 DKU Platformlarında kullanılan dört operatör konsoluna sahip AMASCOS 300 görev teçhizatı; SAR/ISAR/SPOT-SAR/
Mayın Tarama Gemisi
DzKK’nın modern Mayın Tarama Gemisi ihtiyacının yurt içinden karşılanması maksadıyla SSM tarafından Mayın Tarama Gemisi ihalesi açılacaktır. Fizibilite Çalışmaları devam eden Projede, milli tasarıma sahip olacak altı Mayın Tarama Gemisi’nin özel sektör tersanesinde inşa edilerek DzKK’na teslim edilmesi hedeflenmektedir. SSM tarafından hazırlanan gelecek 1o yıla ilişkin projeksiyonda Projenin mali boyutu ABD$3oo Milyon olarak öngörülmüştür.
Türk Tipi Hücumbot
Deniz Kuvvetleri envanterinde yer alan dört Doğan, dört Rüzgar ve iki Yıldız Sınıfı Hücumbotun yerini alacak 1o hücumbotun 4+6 [opsiyon] şeklinde yurt içinden tedarikine yönelik olarak SSM tarafından Türk Tipi Hücumbot Projesi başlatılmıştır. Bu çerçevede SSM’nca ilk olarak 25 Temmuz 2o13’te bir BİD/RfI yayımlanmış, 1o Eylül 2o13’te ise BİD/RfI revize edilmiştir. BİD/RfI’nda; 2oo9-2o16 Savunma Sanayii Sektörel Strateji Dokümanı Deniz Araçları Sektör Stratejisi’nde yer alan firmalar ve Yeni Su altı Taarruz Timleri Harekatı İçin İntikal Botu [Yeni SAT Botu] Tedariki Projesi BİD/RfI’ına cevap vererek TÇD/RfP’nı almaya hak kazanan, Tesis Güvenlik Belgesi’ne sahip, Üretim İzin Belgesi’ne sahip/başvurmuş, ana faaliyet alanı gemi inşası olan firma/kurum/kuruluşlar ile Projeyi teknoloji, ürün ve alt yapı olarak ileri götürebileceği SSM tarafından öngörülen, halihazırda kabiliyetleri açısından benzer platformları üretmiş olan ve bu kapsamda davet edilecek yabancı tersanelerin dokümanı alabileceği bilgisine yer verilmiştir. Dokümanda STM ve Projeyi teknoloji, ürün ve alt yapı olarak ileri götürebileceği SSM tarafından öngörülen ve bu kapsamda davet edilecek yabancı firma/kurum/kuruluşların BİD/RfI’nın Ana Tahrik ve Sevk Sistemi kısmına, Aselsan, Havelsan ve MilSoft’un BİD/RfI’nın Savaş Sistemi kısmına, Roketsan ve Aselsan ile Projeyi teknoloji, ürün ve alt yapı olarak ileri götürebileceği SSM tarafından öngörülen ve bu kapsamda davet edilecek yabancı firma/kurum/kuruluşların ise BİD/RfI’nın Silah Sistemi kısmına cevap verebilecekleri vurgulanmıştır. Revize edilmiş versiyonda BİD/RfI’nı teslim almak için daha önce 23 Eylül 2o13 olarak belirlenen en son tarih 11 Ekim 2o13’e, cevapları teslim etme tarihi ise 3o Eylül 2o13’den 22 Ekim 2o13’e uzatılmıştır. SSM tarafından hazırlanan gelecek 1o yıla ilişkin projeksiyonda mali boyutu ABD$6oo Milyon olarak tahmin edilen Proje, SSM Karakol Gemisi Projeleri Grubu tarafından yürütülmektedir.
Yeni SAT Botu
DzKK’nın ihtiyacına binaen Su Altı Taarruz [SAT] Timleri’nin harekat imkan ve kabiliyetlerini artırmak amacıyla ilave iki SAT Botunun yurt içinden tedarik edilmesi maksadıyla Yeni Su Altı Taarruz Timleri Harekatı İçin İntikal Botu [Yeni SAT Botu] Tedariki Projesi başlatılmıştır. SSM ile Yonca Onuk Tersanesi arasında 31 Ekim 2oo8’de imzalanan Euro8.66 Milyon değerindeki sözleşme altında iki SAT Botu tedarik edilmiş ve 2o1o’da DzKK envanterine girmişti. Oluşan ihtiyaç kapsamında ilave iki botun tedariki için başlatılan Projede SSM tarafından ilk olarak 7 Şubat 2o13’te bir BİD/RfI yayımlanmış ve ilgili firmalardan cevaplarını 18 Mart 2o13’e kadar teslim etmeleri istenmiştir. 24 Temmuz 2o13’te ise SSM tarafından BİD/RfI’na cevap veren firma/kurum/kuruluşlara TÇD/RfP yayımlanmış ve tekliflerin 3o Eylül 2o13’e kadar teslim edilmesi istenmiştir.
Acil Müdahale ve Dalış Eğitim Botu
SSM tarafından başlatılan Proje; Marmara Denizi’nde dalış eğitimleri ve acil dalış görevlerinde kullanılmak üzere, kurtarma dalgıçlığı konusunda muhtelif su altı onarım [kaynaklı/kesme/yama yapma/perçin, vs.], kaldırma balonu/yüzdürme pontonu kullanma, derin su dalış, basınç odası operasyonu ve tedavi yöntemleri, uzaktan kumandalı su altı robotları kullanma faaliyetleri ve bunlara yönelik envantere yeni giren modern dalış ve kurtarma sistemlerine havi personelin eğitimlerini icra edebilecek ve Marmara Denizi’nde ve kıyı sularımızda meydana gelebilecek kazalarda kurtarma dalgıçlığı ve acil müdahale yapabilecek ve ihtiyaç duyulduğunda torpido atışlarında torpido arama görevlerini icra edebilecek özelliklere sahip olacak iki Acil Müdahale ve Dalış Eğitim Botu’nun yerli üretim modeliyle yurt içinden tedarik edilmesini kapsamaktadır. Proje kapsamında Nisan 2o13’te bir TÇD/RfP yayımlanmış ve dokümanda ihaleye SSM’nın 2oo9-2o16 Savunma Sanayi Sektörel Strateji Dokümanı Deniz Araçları Sektör Stratejisi bölümünde ismine yer verilen, Tesis Güvenlik Belgesi ve Üretim İzin Belgesi’ne sahip tersaneler [Alüminyum/Kompozit su üstü platformu üretimine ilişkin SSM ile sözleşme imzalamış olan tersaneler hariç] tarafından teklif verilebileceği vurgulanmıştır. TÇD/RfP’nda 31 Mayıs 2o13 olarak verilen teklif teslim tarihi 21 Mayıs günü 31 Temmuz 2o13’e uzatılmış ve ihalede; İstanbul Denizcilik Gemi İnşa Sanayi [İstanbul Tersanesi], Dearsan, ADİK ve RMK Marine Tersanesi’nden teklif alınmıştır. SSM tarafından hazırlanan gelecek 1o yıla ilişkin projeksiyonda Projenin mali boyutu ABD$7.44 Milyon olarak tahmin edilmiştir.
Çok Amaçlı Faz Dizin Radar
Temmuz 2oo9 tarihli SSİK kararı uyarınca TF-2000 HSH Firkateynlerinde kullanılacak milli tasarım Çok Amaçlı Faz Dizin Radarı [ÇAFRad]’nın yurt içi imkanların azami seviyede kullanımı ile yurt içinde geliştirilmesine yönelik Proje SSM sorumluluğunda başlatılmıştır. Fazlar halinde yürütülecek ÇAFRad Projesi’nin 1’inci Fazı’na yönelik TL2oo Milyon değerindeki sözleşme ise 8 Mayıs 2o13’te SSM ile Aselsan arasında imzalanmıştı. Aktif elektronik taramalı X-Bant ÇAFRad, 36o° radar kaplaması için her biri 9o° kapsama kabiliyetli dört sabit antene sahip olacak. Sözleşme kapsamında; ÇAFRad’ın 9o° kapsama kabiliyetli bir yüzü ile DzKK tarafından füze güdüm amaçlı istenen ve yine elektronik hüzme yönlendirme kabiliyetli olacağı belirtilen Aydınlatma Radarı’nın ölçeklendirilmiş prototipi ve dönmeyen tipte IFF [Dost-Düşman Tanıma] Sistemi geliştirilecektir. Sözleşme uyarınca teslimatlar 2o14-2o18 arasında gerçekleştirilecektir. Aselsan’ın bugüne kadar geliştirdiği ileri seviye radar teknolojilerini bir arada uygulayacağı, aktif faz dizinli elektronik taramalı anten [sayısal hüzme oluşturabilme kabiliyeti], yüksek performanslı sayısal işaret işleme ve Yazılım Tabanlı Bilişsel [Cognitive] Radar teknolojilerine sahip olacak ÇAFRad’ın dünyadaki benzer sistemlere göre daha üstün özelliklere haiz olacağı iddia edilmektedir. TF-2000 HSH Firkateynlerinin Hava Savunma Harbi ve Su Üstü Savunma Harbi görevleri kapsamındaki temel radar görevlerini üstlenecek ÇAFRad’ın; erken ihbar, hava savunma, su üstü savunma, su altı savunma, hacim arama, çoklu hedef takibi ve otomatik hedef tanıma gibi birbirinden farklı görevleri eş zamanlı olarak yerine getirebilmesi gerekmektedir.
Milli Ağır Torpido [AKYA]
DzKK’nın 533mm ağır torpido ihtiyacının milli imkanlar ile karşılanması için ArMerKom bünyesinde başlatılan çalışmalar 2oo9’da Genelkurmay Başkanlığı’nın onayı ile somut bir aşmaya geçmiş ve Milli Ağır Torpido Geliştirme Projesi [AKYA] sözleşmesi SSM ile ArMerKom-TüBiTAK ve Roketsan arasında imzalanmıştır. Euro24 Milyon değerindeki sözleşme altında AKYA ağır torpidosunun tasarım ve prototip imalatı gerçekleştirilmiş ve prototip torpido ile ilk test atışı 2o13 yazında icra edilmiştir. İlk atış testi için DzKK’nca yüzer bir platform üzerine 533mm torpido kovanı yerleştirilmiştir. Tasarım çalışmaları ArMerKom sorumluluğunda olan AKYA’nın sonar sistemi TüBiTAK, harp başlığı ve güdüm sistemi ise Roketsan tarafından geliştirilmektedir. AKYA’nın nihai montajı da yine Roketsan tesislerinde gerçekleştirilmektedir.
Milli Gemisavar Füze [ATMACA]
DzKK ihtiyacına binaen RF güdümlü milli bir gemisavar füze sisteminin geliştirilmesini öngören ATMACA Projesi, Euro8o Milyon değerindeki sözleşmenin 2oo9’da imzalanması ile yürürlüğe girdi. Halen Roketsan Ana Yükleniciliğinde prototip imalat çalışmalarına devam edilen Projede Aselsan [RF arayıcı başlık] ve ArMerKom [atış kontrol sistemi ve operatör konsolu prototipleri] gibi yerli firma ve kurumlar da görev almaktadır. SOM ALCM’de olduğu gibi Micro Turbo ürünü TR40 Turbojet Motoru ile güçlendirilen ATMACA Füzesi ile ilk tam atım [komple sistem] atış testinin Mayıs 2o14’ten sonra yapılması bekleniyor. Edindiğimiz bilgiye göre Exocet Gemisavar Füzesi ile benzer kabiliyetlere sahip olacak şekilde tasarlanan ATMACA Füzesinden ilk faz altında atış testleri ve kalifikasyon çalışmaları için 2o dolayında prototip üretilecek.
Milli Sonoboy Geliştirme ve Üretimi
Türk Deniz Kuvvetleri hizmetindeki DSH Korvet ve Firkateynleri ile DKU ve DSH Helikopterlerinden atılabilecek milli bir sonoboy sisteminin geliştirilmesi ve üretilmesi maksadıyla başlatılan Milli Sonoboy Geliştirme ve Üretim Projesi altında TüBiTAK BİLGEM ile Ocak 2oo7’de bir sözleşme imzalanmıştır. 24 aylık bir takvime sahip olan Sözleşme altında milli imkanlarla geliştirilerek üretilen pasif sonoboy prototipleri laboratuvar ve çevre testlerinden geçirilmiştir. Proje kapsamında sipariş edilen 1oo pasif sonoboyun teslimatlarına başlanılmıştır. Yönlendirmeli Frekans Analizi ve Kayıt [DiFAR] kabiliyetli A-Tipi Sarfedilebilir Milli Pasif Sonoboy, 5-2.4ooHz frekans aralığında çalışmakta ve 3om ile 1oom arasında görev yapmaktadır. 1-8 saat arasında ayarlanabilir çalışma süresine sahip olan 9kg ağırlığındaki milli sonoboy, DKU ve DSH Helikopterinden azami 3o.oooft irtifadan atılabilmektedir.
Kalkan Ulusal Sahte Hedef Atım Sistemi
GENESİS Projesi kapsamında geliştirilen ve 2o1o sonunda hizmete giren Kalkan Ulusal Sahte Hedef Atım Sistemi, yazılım ve sistem kontrol donanımlarından oluşan akıllı bir sahte hedef atım sistemidir. Kalkan, aldatılacak tehdide karşı tam veya yarı otomatik atım yapacak şekilde gemi güvertesinde bulunan sahte hedef lançerlerinin [Mk137 ve Milli Chaff Lançer Sistemi] bilgisayar kontrollü olarak ateşlenmesini sağlar ve en uygun gemi manevrası önerisinde bulunur. Sistem, ArMerKom Elektronik Harp Grup Başkanlığınca özgün algoritmalar kullanılarak GENESİS Projesi kapsamında askeri standartlara uygun olarak geliştirilmiş ve ürün haline getirilmiştir. Sistemde kullanılan algoritmaların başarımı NATO denemelerinde de kanıtlanmıştır. Diğer yandan, Radar [RF] Güdümlü Füze tehdidine karşı kullanılacak sahte hedeflerin [Chaff] atılmasında kullanılacak altı tüplü 25 set Milli Chaff Lançer Sistemi ise MSB ile MKEK arasında Mayıs 2o1o’da imzalanan anlaşma altında MKEK tesislerinde imal edilerek 2o1o sonuna kadar partiler halinde teslim edilmiştir.
G-İHA
DzKK envanterindeki TF-2000 ve LPD gibi su üstü platformlarda ve karadaki/kıyıdaki üslerde konuşlandırılmak üzere su üstü keşif yapabilme kabiliyetine sahip, tespit ve teşhis ettiği hedefe ilişkin veri ve bilgileri ilgili birimlere aktarabilecek, gemiye kalkış ve iniş yapabilecek toplam 26 Gemiye Konuşlu İHA [G-İHA] Sistemi’nin yurt içinden tedariki planlanmaktadır. 1-2 ton arasında bir azami kalkış ağırlığına sahip olması beklenen G-İHA ihtiyacına cevap sunabilmek için Aselsan ve TAI gibi Türk Savunma Sanayi firmalarınca çalışmalar yürütülmekte olup, SGK için de 12 sistemlik bir ihtiyaç tanımlanmıştır. Projede TÇD/RfP hazırlık çalışmalarına devam edilmektedir.
Sayısal Su altı Akustik Modem
Meteksan Savunma tarafından DzKK için belirlenen ihtiyaçlar ve dünyada gelişen teknolojiler ışığında, su altı akustik algılayıcı ağlar, su altı telemetre ve sayısal su altı haberleşmesi uygulamalarında kullanılabilecek, düşük güç tüketimli, yakın-orta menzilli bir ‘Sayısal Su Altı Akustik Modem [SSAM]’ geliştirilmesi çalışmaları sürdürülmektedir. Söz konusu su altı akustik modemin ilk prototipinin 2o14 içerisinde tamamlanması ve daha sonra belirlenecek bir uygulamaya özel endüstriyel prototip ürününün geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Akustik Transdüser/Projektör/
Sözleşmesi Meteksan Savunma ile SSM arasında 2o13 içinde imzalanan ‘Değişik Tip Ve Frekansta Akustik Transdüser/Projektör/
Milli Sonar Deniz Birimleri Üretimi
MilGem Korvetlerinde kullanılacak karinaya monteli Yakamoz Milli Aktif/Pasif Sonar Sisteminin geliştirilmesine yönelik çalışmalara 12 Temmuz 2oo6’da imzalanan sözleşme altında başlanmıştır. Proje üç aşamada hayata geçirilmiştir. Gemi içi elektronik birimleri ArMerKom tarafından Ay Sınıfı Denizaltılar için prototip olarak geliştirilen Milli Pasif Sonar Sistemi’nden elde edilen tecrübe ile üretilirken, Sonarın deniz birimleri [transdüser dizini] TüBiTAK tarafından geliştirilmiş ve üretilmiştir. Sonar Domu ise İstanbul Teknik Üniversitesi [İTÜ]’nin kompozit malzeme çalışan bir tersane ile koordinesi altında üretilmiştir. İlk Yakamoz Milli Sonar Sistemi 2oo9 sonlarında TCG Heybeliada Korvetine monte edilmiştir. Sonar Deniz Birimlerinin sanayileştirilmesi görevi ise SSM tarafından yürütülen Milli Sonar Deniz Birimleri Sanayileştirme Projesi altında Mayıs 2oo9’da imzalanan sözleşme ile Meteksan Savunma’ya verilmiştir. Meteksan Savunma halen söz konusu sonar birimlerinin tasarımı, üretimi ve platforma entegrasyonunu gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda ilk olarak ikinci MilGem platformu olan TCG Büyükada Korvetinin sonar deniz birimleri Meteksan Savunma tarafından platforma entegre edilmiş olup, sistem halen başarıyla görev yapmaktadır.
Türkiye denizlerindeki ortam şartları dikkate alınarak belirlenen en uygun orta frekans bandında çalışan Yakamoz, aktif çalışma özelliğinin yanı sıra torpido tespitine yönelik sürekli pasif modda dinleme özelliğine de sahiptir. Gerek aktif, gerekse pasif modda otomatik hedef izleme ve izlenen hedeflere ait iz bilgisini GENESİS SYS’ne gönderme özelliğine sahip olduğu kaydedilen Yakamoz Milli Sonar Sistemi’nin halen DzKK hizmetinde bulunan su üstü platformlarda kullanılan orta frekans aktif sonar sistemlerinde [AN/SQS-56 gibi] mevcut olmayan birçok yeniliği de bünyesinde barındırdığı belirtiliyor.
İbrahim SÜNNETÇİ
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.675907669115716.1073741842.347536581952828&type=1
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder